-
1 жылдам
скоро, быстро -
2 жылдам
скоро, быстро, скорый, быстрый -
3 айшылық
1. устар.2. перен.айшылық жол — расстояние, которое можно проехать в течение месяца верхом на лошади
••"Айшылық алыс жерлерден жылдам хабар алғызды" — "Из дальних расстояний быстро доставляет вести" ( Ибрай)
-
4 жып
(усиление к словам, начинающимся с жы-) -
5 кластер
кластер (1. экономикада К.: бір-бірімен бірыңғай технологиялық тізбекке біріккен кәсіпорындар тобынан тұратын өндірістік жүйе. Мұнда бастапқы өнім пайдалануға барынша дайын қасиеттерге ие ақырғы өнімге дейін өңдеудің барлық сатысынан өтеді. Атқарылуына қарай К. бірыңғай басқарылатын томаға-тұйық жүйеге жатады. Бұл жүйеде К-ге ұлттық экономиканың тартылуы дәрежесі жоғарылайды, өнімді өңдеу терең сипатта, ал өндірістердің белгілі бір түрлері күрделі тұрпатта болып келеді, өндірістердің тізбекшелері кең ауқымда қамтылады, кайта бөлістердің саны көп болады, ғылымды көп қажетсінеді, қаржыға, кадрларға, жабдыққа, машиналар мен механизмдерге деген қажеттілік артады, ілеспе өндірістерден де өнімдер алынады. Сондай-ақ кәсіпорынның аумақ бойынша орналасу ауданының болуы да К-ге тән сипат, бұл тұрғыдан ол аймақтық, республикалық, халықаралық К. түрлеріне бөлінеді. 2. информатикада К.: 1. деректердің абстрактілі тұрпаты, 2. кластерлік талдау кезінде айқындалатын белгілерден тұратын көптеген объектілердің жиынтығы, 3. алгоритмдік сәйкестендірме есептердің белгілі бір тобы, 4. магниттік таспадағы жинақтауыштар, бейнеқұрылғалар немесе ортақ контроллері бар терминалдар тобы, 5. көп процессорлы есептеу модулі, жылдам арнамен қосылған бірнеше компьютерлерден тұратын және пайдаланушы бірыңғай ЭЕМ ретінде пайдаланатын есептеу жүйесі, 6. компьютерлердің жұмсақ және қатты табақшаларында деректерді сақтау бірлігі, табақшада бір файлды сақтау үшін файл жүйесінде бөлінуі мүмкін орынның ең аз мөлшері)
См. также в других словарях:
жылдам көтерілгіштік — (Скороподъемность) ұшу аппаратының биіктікке көтерілу жылдамдығы; ұрыс ұшағының маневрлілігін, тік жазықтықтағы мүмкіндігін анықтайтын маңызды тактикалық ұшу сипаты. Ж.к. ұшу аппараты қару жарағының салмағына және оның аэродинамикалық сипаттарына … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қапыл жүру — жылдам жүру (С. Аман., ВДИКЯ, 427) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
сауытты танк әскерлері — (Бронетанковые войска) қазіргі кездегі армияның құрлықтағы әскерлерінің бір түрі. Оның негізгі күші танкілер. С.т.ә. маневрлі, атыс қаруы күшті, шапшаң шабуылға шығып, атом қаруы қолданылған жағдайда да соғыс қимылдарын жүргізе алады. С.т.ә.… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
әбжіл — 1. (Шымк., Мақт.; Өзб.: Там., Ташк.) шапшаң, жылдам. Асан ә б ж і л жігіт (Шымк., Мақт.). Шиіт себуді табысты өткізу – әрбір тракторшы мен жұмысшының ұйымшылдықпен ә б ж і л жұмыс істеуіне байланысты («Кировш. үні», 1954, №33). Араб тілінен… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шыны — I сын. Жүрекке тиетін (май), күшті. Түйенің еті тығыз, майы ш ы н ы келетіндігі де сол тұзды шөптерден болса керек (Ш.Ерманов, Мәңгі жастық, 65). Алтынтіс теріскей жерінің шөбі шүйгін екенін, қара отқа жайылған малдың еті ш ы н ы келетінін, жесең … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
автомат — қарсыластың адам күшін жою үшін қолданылатын дербес атыс құралы. Минутына 100 оққа дейін шығара алады. А тың көздеу қашықтығы 800 м., тура ату қашықтығы 500 м. Салмағы жеңіл, жылдам атылатын болғандықтан, жаяу әскердің негізгі атыс құралы болып… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
автоматты атыс — (Автоматическая стрельба) автоматты қарудан кезекпен, сериямен (атыстар мөлшері арнайы құрылыммен автоматты түрде шектеледі) немесе үздіксіз (барлық оқтар атылып болғанша) шығарылатын атыс. Атыс қарқыны бойынша (қарудың жылдам атылуымен)… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
автоматты қару — (Автоматическое оружие) ату кезінде жанған дәріден бөлінген газдың күшімен автоматты түрде қайта оқталып, үздіксіз атылатын атыс қаруы. Оның құрылысы мен оқ шығаруы дәрі газының күшін пайдалануға негізделген. А.қ дан үздіксіз де, жекелеп те атуға … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
әскерлерді алмастыру — (Смена войск) ұрыс жағдайында әскерлер ұстап тұрған шептерді, бекіністерді, аудандар мен өңірлерді ұйымдасқан түрде қабылдау және өткізу. Ә.а. алмастырылушы бөлімшелер мен бөлімдер оларға белгіленген жиналу ауданына таңертеңге дейін шығып үлгеруі … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
әскерлерді қайта топтау — (Перегруппировка войск) топтарды қайта құру, күшейту мақсатында құрлық әскерлері, авиация, флот күштерінің бірлестіктерін (құрамаларын, бөлімдерін) бір ауданнан екінші ауданға көшіру жолымен әскери қимыл театрында, стратегиялық, операциялық… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
биіктік тұтқасы — (Руль высоты) ұшу аппаратының бойлай ұшу бағытын басқаруға, яғни жоғарылы төменді маневр жасауға арналған көлденең тұтқа. Б.т. жылжымайтын артқы тіреуіштің көлденең бөлігіне стабили заторға бекітіледі. Дыбыстан жылдам реактивтік ұшақтардың… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
